Op 3 december verscheen er in de plaatselijke bijlage van het AD een artikel en interview met o.a. Ciska, Alard en Judith. Om het artikel online te lezen dien je een account te hebben. Aangezien niet iedereen dit heeft plaatsen we hieronder het volledige artikel zoals verschenen in het AD
Kerstdiner is een hel voor mensen met een eetstoornis: ‘Zo eenzaam aan tafel’
Denk aan kerst en je ziet waarschijnlijk een feestelijk gedekte tafel vol overheerlijke hapjes voor je. Kerst draait achter de meeste voordeuren tenslotte om eten en samen tafelen. Precies dat maakt de feestdagen loodzwaar voor mensen met een eetstoornis. En voor hun naasten.
Ze zat met twaalf feestvierende mensen bij haar opa en oma rond de kersttafel, maar Ciska Niesing (26) voelde zich eenzamer dan ooit. Terwijl haar familieleden zorgeloos het ene na het andere stukje vlees op het gourmetstel gooiden, keek de destijds 15-jarige Niesing vol afgrijzen toe. De eetstoornis in haar begreep er niets van: hoe stopten ze al dat eten in hun mond?
,,Ik was de hele tijd bezig met het eten, of eigenlijk met niet eten. Want wat zat er in het eten? Hoeveel moest ik eten? Wat kon ik eten? Het was heel ingewikkeld. Al die kleine stukjes vlees, veel brood en weinig groente. Iedereen om me heen genoot van de avond, ik wilde er wel van genieten maar dat lukte niet. Ik voelde me zo eenzaam aan tafel en kon niet bezig zijn met de gezelligheid. Ik mocht van de eetstoornis pas normaal meedoen als ik voldoende was afgevallen en genoeg had bewogen.”
De Alphense kreeg op 15-jarige leeftijd de diagnose van de eetstoornis anorexia. Jarenlang spookte het al maanden voor de feestdagen door haar hoofd hoe ze in hemelsnaam de kerst moest doorkomen. De maand december staat immers in het teken van lekker eten. En vaak ook van meer eten dan in andere maanden. ,,Dat staat de eetstoornis niet toe. Dus ik ging van tevoren al veel bewegen en minder eten. Ik strafte mezelf en mocht pas normaal meedoen als ik minder at en meer bewoog. Ik kon niet vrolijk uitkijken naar de feestdagen, laat staan een seconde genieten van kerst zelf. De voortdurende angst voor de feestdagen was te groot.”
Paniek
‘Gourmetten? Kalkoen? Haricots verts?’ klinkt het namelijk al in november. Eigenlijk is het een volstrekt gebruikelijke vraag binnen families: wat eten we dit jaar met kerst? Maar voor mensen met een eetstoornis is de vraag vooral hóe ze de uren aan de kersttafel moeten doorkomen. De dagen rijgen zich rondom de feestdagen aaneen met gezellige, sociale momenten die vaak met eten en drinken te maken hebben. Dat levert niet alleen stress op bij mensen met een eetstoornis, maar ook bij hun naasten.
Al halverwege november werd daarom een speciale avond georganiseerd in het Leontienhuis, een verbouwde boerderij in Zevenhuizen waar mensen met een eetstoornis en hun naasten worden ondersteund. Het Leontienhuis is een initiatief van ex-Olympisch kampioen wielrennen Leontien Zijlaard-van Moorsel, die in het verleden anorexia heeft overwonnen.
De decembermaand is voor mensen met een eetstoornis en hun familie ingewikkeld, een eetstoornis maakt namelijk dat eten spanning oproept, zegt Fieke Thijs van het Leontienhuis. ,,Stel je voor hoe dat is in december. Winkels liggen vol met snoepgoed en lekker eten voor Sinterklaas en kerst. Er zijn meer feestjes dan ooit en alles gaat gepaard met lekker eten en drinken.” Kerst draait vaak om eten en gezelligheid en dat is extra moeilijk voor iemand met een eetstoornis.
Judith van der Eijk (52) uit Waddinxveen weet als geen ander hoe moeilijk feestdagen met een eetstoornis zijn. Haar dochter worstelde vele jaren met anorexia. Achteraf, zo vertelt Van der Eijk, is het bijzonder dat haar dochter nog leeft. Zo ziek was ze.
,,We waren als gezin elke dag bezig met overleven, zeker de eerste periode. Toen mijn dochter ziek was, stond ik altijd aan. Dan heb je momenten met andere lotgenoten nodig”, zegt Van der Eijk, die op een regenachtige donderdagavond aan een lange tafel in het Leontienhuis vertelde over de ervaringen rondom kerst met haar zieke dochter aan mensen die kampen met een eetstoornis, en aan hun naasten.
Ruzie over opscheplepels
December was in het gezin van Van der Eijk een van de moeilijkste maanden van het jaar. Ze zagen er vaak tegenop en waren opgelucht als het weer voorbij was. ,,De eerste periode zat mijn dochter zo diep in haar eetstoornis, dat we alleen maar per dag konden kijken hoe het ging. Toen was niets te overzien, we waren blij met weinig. Het feestgevoel rondom kerst was er nauwelijks, de eetstoornis was zo akelig. Als kerst dichterbij kwam, stond de rest van de wereld even stil”, vertelt Van der Eijk. Afspreken met familie en vrienden en gezamenlijk eten was er niet bij.
,,We hadden ruzies over iets als de grootte van een opscheplepel of hoeveel beleg er op een boterham moet. Als het aan de eetstoornis ligt, dan is alles teveel. Dat gaf strijd in het hoofd van onze dochter. Haar eetstoornis heeft ook impact gehad op onze andere drie dochters. Als gezin wil je juist gezellig met elkaar eten en horen hoe de dag was. Dat lukte vaak niet tijdens het eten, maar we probeerden hen op een ander moment tijd en aandacht te geven.”
Maar hoe doe je dat, kerst vieren met een ziek familielid? De Waddinxveense vond dat zeker de eerste jaren moeilijk. Het ene jaar probeerde het gezin het een, het volgende jaar iets anders. Het was zoeken naar balans tussen gezelligheid, lekker eten en familiebezoek.
,,Eten met gasten is vaak ingewikkeld dus dat hebben we pas later weer een keer gedaan. Mijn dochter vierde een keer kerst bij haar tante met haar gezin, zodat wij even rust hadden van de eetstoornis en konden genieten van het kerstdiner. We stuurden de eetstoornis de deur uit, niet ons kind. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen je dochter en de eetstoornis.”
Van der Eijk was altijd heel liefdevol naar haar dochter, en consequent naar de eetstoornis, zo legt zij uit. ,,Je denkt out of the box, wat is wel mogelijk? Want ja, eten is gewoon ingewikkeld, maar we deden er alles aan om het zo goed mogelijk te laten verlopen. We waren elke keer aan het zoeken naar de juiste middenweg en hadden veel geduld. We zaten altijd bij haar om rustig samen met haar te eten. Afleiden werkte ook heel goed dus deden we heel veel spelletjes aan tafel. Je leert anders denken. We waren blij met de kleine dingen die goed gingen.”
Geen traditioneel feest
Achter de voordeur van familie Van der Eijk worden weer normale plannen gemaakt met kerst. De dochter van Judith is hersteld van de eetstoornis. ,,We zijn blij dat ze komende kerstdagen volop met ons kan meevieren.” Kerst is weer een feestje en de druk op het eten is weg. Dat had een lange aanloop. Zo ook bij Alard Bakker (54), wiens dochter ook enkele jaren anorexia heeft gehad. Het gezin uit Zoetermeer was al eventjes voor de kerst bezig om goed door te spreken wat zij gingen doen rondom de feestdagen.
Zorgeloze kerst
Wat betreft de feestdagen hield Bakker altijd in zijn achterhoofd dat het doel was om het leuk en gezellig te hebben. Traditionele feestdagen? Welnee, zegt hij. ,,Dat hoeft niet per se. Wij gingen samen zitten met onze dochter en vroegen haar wat wel en wat niet ging lukken. Het doel was vooral te voorkomen dat we op een feestdag een enorm drama zouden creëren. En als het even niet gaat, loop dan vooral even samen naar de gang of naar buiten. De eetstoornis is niet de baas.” Hij vervolgt: ,,Laat de feestdagen minder om eten draaien. Organiseer bijvoorbeeld geen enorm kerstdiner, maar hou het bij een lunch. Hoe kleiner je kerst maakt, hoe kleiner de angst kan worden. Dat heeft ons geholpen.”
Het heeft lang geduurd en ging niet zonder slag of stoot, maar inmiddels kan ook de 26-jarige Niesing weer van kerst genieten. ,,Het is eindelijk helemaal zorgeloos. Ik kan alles weer zelf bepalen.” Dat vertelt de Waddinxveense Van der Eijk ook over haar dochter. ,,Het is zo fijn als je merkt dat het de goede kant op gaat. Dat ze weer energie krijgt en kan genieten. Juist die kleine momenten van vreugde zijn waardevol. Dat geeft weer energie om vol te houden. De fijne momenten als je je dochter ziet stralen. Samen wandelen en daarna genieten van vele kopjes thee.”
Het hele artikel op het AD lezen? https://www.ad.nl/gouda/kerstdiner-is-een-hel-voor-mensen-met-een-eetstoornis-zo-eenzaam-aan-tafel~aa29300b/
